Đình Nam Dư Hạ, tọa lạc tại số nhà 415, phố Nam Dư, phường Trần Phú, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội, là nơi thờ Tam vị Thành hoàng: Tam đầu Cửu vĩ Long Vương, Thái uý Chương Võ Thái sư (Nguyễn Xí), và Lê Gia Hoàng Thái Hậu. Đình có lịch sử lâu dài, gắn với những sự tích và truyền thuyết về các nhân vật lịch sử quan trọng. 1. Lược sử: - Tam đầu Cửu vĩ Long Vương: Theo truyền thuyết, Long Vương đã cứu Lê Lợi trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Sau khi Lê Lợi lên ngôi vua, Long Vương được phong là Thượng đẳng thần. Cũng trong vùng, Hoàng Thái Hậu Trương Thị Miếu, sau khi mất, được dân lập miếu thờ, và Long Vương được sắc phong là Thượng đẳng thần. - Thần Chương Vũ Thái Sư Nguyễn Xí: Là công thần khai quốc nhà Hậu Lê, Nguyễn Xí đã giúp Lê Lợi đánh giặc Minh. Sau chiến thắng, ông được phong làm Thượng đẳng thần tại miếu Nam Dư Hạ. - Thần Lê Gia Hoàng Thái Hậu: Bà là mẹ của hai vua Lê Chiêu Tông và Lê Cung Hoàng, từng lánh nạn tại Nam Dư. Sau khi nhà Mạc bị đánh bại, bà được phong là Thượng đẳng thần. 2. Kiến trúc: Đình Nam Dư Hạ có kiến trúc truyền thống với các hạng mục như Nghi môn ngoại, Cửa mã, Phương Đình, Đại Bái, Trung Cung, Hậu Cung và Tả Hữu Vu. Đình được xây dựng theo kiểu "cửa mã" với cổng lớn, mái ngói ri và các họa tiết chạm khắc tinh xảo. Các bộ vì được chạm khắc linh vật, rồng, hoa văn chữ thọ, phản ánh nghệ thuật thế kỷ XIX. 3. Hiện vật: Đình giữ nhiều di vật quý giá, như ba bộ kiệu bát cống chạm khắc tinh xảo, sơn son thếp vàng, cùng các đạo sắc phong và cuốn Ngọc phả có giá trị lịch sử lớn. 4. Lễ hội: Lễ hội truyền thống Nam Dư Hạ diễn ra từ 14-16 tháng 2 âm lịch, với nghi thức rước nước (cấp thủy) là phần đặc sắc nhất. Lễ hội bắt đầu với việc rước kiệu và nước từ đình ra sông Hồng. Sau khi múc nước, nghi thức cấp thủy được thực hiện trang trọng, cầu mong mùa màng bội thu và bình an cho dân làng. Đình Nam Dư Hạ không chỉ là nơi thờ cúng các vị thần linh, mà còn là biểu tượng văn hóa, lịch sử của người dân Nam Dư Hạ. Xếp hạng Năm 1991, Bộ Văn hoá Thông tin và Thể thao đã xếp hạng cụm di tích đình – chùa Nam Dư Hạ là di tích quốc gia tại quyết định số 1728 QĐ ngày 2/10/1991.
